Merhaba arkadaşlar. Bu yazımda sizlere İçten Yanmalı Motorlar hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Isı enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren makinalara motor denir. Günümüzde çoğu mekanizmanın temelini oluşturan motor sistemlerinde mekanizmanın maksimum verimde çalışması için motor tipi seçimi yapılır. İçten yanmalı ve dıştan yanmalı motorlar olmak üzere ikiye ayrılır. Bu makalemizde bunları detaylı olarak inceleyeceğiz
Yakıtı yanma odasında (silindir) yakarak oluşan ısı enerjisini krank-biyel mekanizmasıyla hareket enerjisine çeviren motorlara içten yanmalı motorlar denir.
İÇTEN YANMALI MOTORLARIN ÇEŞİTLERİ VE GRUPLANDIRILMASI
• İkiz zamanlı içten yanmalı motorlar
• Dört zamanlı içten yanmalı motorlar
SİLİNDİR YAPILARINA GÖRE İÇTEN YANMALI MOTORLAR
• Sıra tipi içten yanmalı motorlar
• V tipi içten yanmalı motorlar
• Boksör tipi içten yanmalı motorlar
• Yıldız tipi içten yanmalı motorlar
• Yatık tip içten yanmalı motorlar
SİLİNDİR SAYILARI BAKIMINDAN İÇTEN YANMALI MOTORLAR
• Tek silindirli içten yanmalı motorlar
• İki silindirli içten yanmalı motorlar
• Dört silindirli içten yanmalı motorlar
• Altı silindirli içten yanmalı motorlar
• Sekiz silindirli içten yanmalı motorlar
YAKIT TÜRÜNE GÖRE İÇTEN YANMALI MOTORLAR
• Benzinli motorlar
• Dizel motorlar
• LPG li motorlar
• Doğal gazlı motorlar
İÇTEN YANMALI MOTORLARDA SOĞUTMA SİSTEMİ
• Hava ile soğutmalı
• Su ile soğutmalı
İçten yanmalı motorlarla ilgili teknik terimlerin açıklaması;
1. Üst ölü nokta ve Alt ölü nokta nedir?
Piston silindirin içinde yukarı-aşağı hareketi sırasında hızının bir anlık sıfır olduğu yere ölü nokta denir, Üst ölü nokta pistonun yukarı çıktığında vardığı son noktadır, Alt ölü nokta ise piston aşağı indiğinde vardığı son noktadır.
2. Kurs veya Strok Nedir?
Silindir içerisinde hareket eden pistonun üst ölü nokta ile alt ölü nokta arasında aldığı mesafedir.
3. Strok hacmi veya Kurs Hacmi Nedir?
Strok mesafesinin, silindir çapıyla çarpılması sonucu bulunur, yani A.Ö.N dan Ü.Ö.N ya kadar pistonun geçtiği hacimdir.
4. Yanma Odası Hacmi Nedir?
Piston tam üst ölü noktaya geldiği anda, piston yüzeyiyle silindir kapağı arasında kalan ve yakıtın yandığı hacimdir. Silindir hacminden strok hacminin çıkarılmasıyla bulunur.
5. Silindir Hacmi Nedir?
Kurs (Strok) hacmi ile yanma odası hacminin toplamıdır.
6. Toplam Silindir Hacmi Nedir ?
Her bir silindir hacminin silindir sayısıyla çarpılması sonucu bulunur. Örneğin 1.6 motor ne demektir? Sorusunun cevabı şu şekilde verilir; 1,6/4= 0,4lt (4 silindirli motor olsun) yani her bir silindir hacmi 0.4lt dir. Toplam silindir hacmi 1.6lt dir. Bu hacim arttıkça sıkıştırma oranı yani motor gücü de artmaktadır.
7. İçten Yanmalı Motorlarda Sıkıştırma Oranı nedir?
Silindir hacminin, yanma odası hacmine oranı sıkıştırma oranını verir. Genellikle benzinli motorlarda bu oran 8:1 ile 11:1 arasındadır. Dizel motorlarda sıkıştırma oranı ise genellikle 14:1 ile 21:1 arası değişmektedir. Basitçe açıklarsak silindir içine alınan hava-yakıt karışımının pistonun yukarı hareketiyle 8 kat sıkıştırılması demektir.
8. İçten Yanmalı Motorlarda Kompresyon Nedir?
Sıkıştırma sonucu yanma odasının sahip olduğu basınçtır. Benzinli motorlarda kompresyon basıncı 10 ile 15 bar arasındadır, dizel motorlarda kompresyon oranı ise 30 ile 50 bar arası değişebilir. Basınç manometreyle ölçülür.
9. Motor Avansı Nasıl Yapılır? Ateşleme veya Püskürtme Avansı Nedir?
Hava yakıt karışımının en uygun şartlarda, en yüksek sıcaklık ve basınçta ateşlenmesi için ve vuruntu yapmaması için, ateşlemeye Ü.Ö.N dan önce belirli bir avans verilir, yani ateşleme öne çekilir. Bu avans motor devrine bağlı olarak ve distribütör aracılığıyla değiştirilir. Yeni nesil araçlarda bu avans elektronik kontrol ünitesi (ECU) aracılığıyla ayarlanır.
10. İçten Yanmalı Motorlarda Zaman Ne Demektir?
Krank milinin her bir 180 derecelik dönme hareketine ve pistonun Ü.Ö.N ile A.Ö.N arasında yaptığı harekete zaman denir. Örneğin dört zamanlı bir motorda 4 farklı hareket vardır, bunlar;
1-) Emme zamanı
2-) Sıkıştırma zamanı
3-) Ateşleme zamanı
4-) Egzoz zamanı