Dördüncü Sanayi Devrimi çağında dijitalleşme,yapay zekâ ve robotik gibi ileri teknolojilerin iş hayatındaki ezber bozan etkisi geleceğin mesleklerinde derin değişimler yaratıyor. Geniş kapsamlı dosyamızın bu ilk bölümünde gelecekte hangi mesleklerin cazibesini artıracağını araştırdık.
Son yıllarda dijitalleşmenin ve teknolojinin bizlere kattığı yenilikler, geleceğin çalışma hayatı ile ilgili birçok yeniliği de beraberinde getiriyor. 2020 yılına gelindiğinde Dördüncü Sanayi Devrimi;robotik, özerk ulaşım, yapay zekâ, makine öğrenmesi, ileri malzemeler, biyoteknoloji ve genomik ile daha da etkili hale gelecek.
Dördüncü Sanayi Devrimi üretim ve hizmetlerde dijital dönüşümü sağlarken günümüzde yapılan birçok işin yapılış şeklinde değişime neden oluyor. Geleceğin meslekleri listesine yeni meslek kolları ekleniyor, el emeği yerini zihin emeğine bırakıyor. Geleneksel iş yeri kavramı değişirken, çalışma yöntemleri de yeniden şekilleniyor. Artık daha hızlı,dinamik, canlı ve üretken bir çalışma hayatı bizleri bekliyor. Kuşkusuz bu çalışma hayatı yeni meslekleri, hatta içinde bulunduğumuz dönemin şartlarını karşılayacak yeni insan gücü arayışını da ortaya çıkaracak.
Araştırmalara göre 2022 itibariyle tüm dünyada toplam 133 milyon yeni iş fırsatı doğarken 75 milyon pozisyon yok olacak. Hatta bundan beş yıl sonra bugünün iş gücünde önemli görülen becerilerin %35’i değişmiş olacak. Bu çerçevede dijital dönüşüm, teknoloji ve Dördüncü Sanayi Devrimi geleceğin iş gücünü, meslekleri ve iş yapma biçimlerini nasıl değiştirecek, yeni iş gücü piyasasında hangi yetkinlikler ön plana çıkacak ;bunlara daha detaylı bakalım…
Yakın Gelecekte 133 Milyon Yeni İş Fırsatı Mümkün Olabilir
Son birkaç yıl içinde iş dünyasının gelecekte nasıl şekilleneceğine dair pek çok araştırma yapıldı, farklı sonuçlar alındı.Ancak tüm bu çalışmalarda üzerinde durulan ortak görüş, insanların sorumluluğundaki işlerle makinelerin görevleri arasındaki sınırın teknoloji geliştikçe ortadan kalkacağına işaret ediyor. İş gücü piyasasını önemli ölçüde etkileyen bu dönüşüm akıllıca kullanılırsa herkes için daha iyi iş fırsatları oluşacak, ancak tersi olursa iş dünyasında yetenek açığı ve eşitsizlik artacak.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından Eylül2018’de yayımlanan “İşlerin Geleceği 2018 (The Future of Jobs)” raporu da2018-2022 döneminde ortaya çıkacak yeni iş fırsatları ve talebin azalacağı rollere yönelik bir çalışma içeriyor.
Globalde yaklaşık 15 milyon civarında çalışanı bulunan 313 uluslararası şirketin, çoğu insan kaynakları yöneticisi olan çalışanlarına yöneltilen sorularla oluşturulmuş rapora verilen cevaplar,yöneticilerin istihdam anlamında önümüzdeki yıllara olumlu baktığını gösteriyor.
20 ekonomi ve 12 sektörde trendleri gözden geçiren rapora göre; 2022 itibariyle yeni roller doğacağını düşünenlerin oranı %27. Bazı rollerin yok olacağını düşünenlerin oranı ise %21. Yani, teknolojinin gelişmesi nedeniyle ortadan kalkacak mesleklerin yanında yine teknoloji sayesinde yeni roller ortaya çıkacak. Ayrıca, günümüzdeki rollerin %48’i, 2022’de halen mevcut olacak.
Talebin Arttığı Meslekler
Çalışmaya göre 2018-2022 döneminde veri analisti ile veri bilimcileri, yazılım ve uygulama geliştiricileri, e-ticaret ve sosyal medya uzmanları gibi rollere talep giderek artacak. Bunun yanında,özellikle insani yetkinliklerin ön planda olduğu müşteri hizmetleri, satış ve pazarlama gibi alanlardaki rollere olan talebin de artması bekleniyor.Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak da yapay zeka, büyük veri, otomasyon süreci, bilgi güvenliği, kullanıcı deneyimi ve insan-makine iletişimi alanlarında uzmanlaşmış kişilere ihtiyaç duyulacak. Öte yandan, veri giriş elemanları, muhasebe elemanları, kasiyerler gibi rutin işlerde insanlara olan ihtiyacın giderek azalacağı öngörülüyor.
Rapora göre 2022 yılında öne çıkacak meslekler ise şu şekilde sıralanıyor:
-Veri analistleri ve bilim insanları
– Yapay zekâ ve makine öğrenmesi uzmanı
– Genel yöneticiler ve operasyon yöneticileri
– Yazılım ve uygulama geliştiricileri/analistleri
– Satış ve pazarlama meslekleri
– Büyük veri uzmanı
– Dijital dönüşüm uzmanı
– Yeni teknoloji uzmanı
– Organizasyonel gelişim uzmanı
– Bilgi teknolojisi hizmetleri
Görev Dağılımı Değişiyor
Raporda değinilen önemli konulardan biri de makine ve insanlar arasındaki görev dağılımları. Günümüzde makineler ve algoritmalar iş yerlerinde insanları bilgi ve veri işleme bakımından destekliyor. Ayrıca, kompleks ve teknik konular ile fiziksel işlerde de makinelerden destek alınıyor. İletişim, koordinasyon, karar verme görevleri ise halen insanların elinde. Ancak, katılımcıların verdikleri cevaplar bu görev dağılımının da değişeceğini gösteriyor. Araştırmada yöneticilere belli görevlerin ne kadarını insanların ne kadarını makinelerin yaptığı sorulmuş.Çıkan sonuçlara göre yöneticiler, muhakeme ve karar verme görevleri için makinelerin payının 2018’de %19 olduğunu belirtmişler. Bu oranın 2022’ye gelindiğinde %28’e çıkması bekleniyor. İletişim, etkileşim görevlerinde makinelerin 2018’de %23 olan payının ise 2022’de %29’a çıkması öngörülüyor.
Günümüzde makinelerin insanlardan daha çok sorumluluk aldığı bir alan bulunmuyor. Ancak rapora göre 2022 yılına gelindiğinde makinelerin iki alanda insanlardan daha çok iş yükleri olacak. Bu alanlardan biri sektörle ilgili bilgi araştırma ve toplama görevleri.Tahminlere göre bu alandaki görevlerde makinelerin payı %36’dan %55’e yükselecek. Diğeri ise bilgi ve veri işleme alanı. Bu alanda ise makinelerin payı %47’den %62’ye çıkacak. Ayrıca, 12 sektörün incelendiği çalışmada 2018 itibarıyla tüm görevlerin %71’inin insanlar tarafından yapıldığı ortaya çıkmış. Bu oranın 2022 itibariyle %58’e düşeceği, yani tüm görevlerin %42’sinin makinalar tarafından üstlenileceği öngörülüyor.